Khi nói đến “thất tình lục dục” thì chắc hẳn những vị phật tử hay những người đang tu tập đều biết đến ý nghĩa của câu nói này. Nhưng những người bình thường thì không phải ai cũng hiểu đúng ý nghĩa của thất tình lục dục là gì? Vì thế, trong bài viết hôm nay hãy cùng chúng tôi đi tìm hiểu về “thất tình lục dục” mang ý nghĩa như thế nào trong giáo lý Phật giáo nhé.
Thất tình lục dục là gì? Trong Phật pháp, thất tình lục dục là cụm từ nói về những cảm xúc và ham muốn phàm tục của con người. Trong đó, “thất tình” là 7 cảm xúc Hỷ – Nộ – Ái – Ố – Ai – Lạc – Dục. Còn “lục dục” chính là nói về 6 sự ham muốn của con người, đó là: Sắc dục, Thanh dục, Vị dục, Hương dục, Xúc dục và Pháp dục. Trong “lục dục” sẽ chia ra thành 2 khía cạnh là Thân dục và Lục trần.
Thất tình lục dục là gì?
Chúng ta thường nghe câu “thất tình lục dục”, nhưng không phải ai cũng hiểu được ý nghĩa của thất tình lục dục là gì? Thật ra, thất tình lục dục là một khái niệm trong Phật giáo, trong đó “thất tình” chính là nói về 7 loại cảm xúc Hỷ – Nộ – Ái – Ố – Ai – Lạc – Dục của con người. Còn “lục dục” chính là nói về 6 sự ham muốn về Sắc dục, Thanh dục, Vị dục, Hương dục, Xúc dục và Pháp dục của con người. Ngoài ra, trong “lục dục” còn chia làm 2 phần là Thân dục và Lục trần.
Đối với con người, bất kỳ ai cũng sẽ trải qua những cảm xúc và những ham muốn nơi cuộc sống trần tục. Những cảm xúc và ham muốn này có thể mang đến hạnh phúc, niềm vui, nhưng nó cũng sẽ là nguyên nhân khiến con người phải chịu nhiều đau khổ. Vì thế, những người chọn con đường tu tập, chính là giúp bản thân thoát ra được “thất tình lục dục”, tìm đến một cuộc sống bình yên.
Ý nghĩa của Thất tình và Lục dục trong Phật pháp
Như đã đề cập ở trên, thất tình lục dục chính là 7 loại cảm xúc và 6 sự ham muốn trần tục của con người trong cuộc sống. Nhưng cụ thể 7 cảm xúc và 6 sự ham muốn đó là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu tường tận hơn ngay sau đây nhé:
Thất tình
Trong Phật pháp, “thất tình” chính là 7 loại cảm xúc của con người mà bất kỳ ai cũng sẽ trải qua, đó chính là Hỷ – Nộ – Ái – Ố – Ai – Lạc – Dục, và ý nghĩa của từng loại cảm xúc đó như sau:
Hỷ (Vui mừng)
Hỷ là dạng cảm xúc khi con người đạt được điều gì đó khiến họ cảm thấy vui sướng, mừng rỡ. Đây là cảm giác khi con người đón nhận những tin vui to lớn, ví dụ như đám cưới, đạt được thành tích cao trong học tập, thành công trong công việc,…
Nộ (Tức giận)
Đây là một cảm xúc mạnh mẽ liên quan đến sự không hài lòng, bực bội hoặc cảm giác bị tổn thương vì một điều gì đó hoặc một người nào đó tác động. Nó thường kích hoạt phản ứng phòng thủ hoặc tấn công và có thể dẫn đến hành vi tiêu cực nếu không được kiểm soát.
Ái (Yêu thương)
Cảm xúc này biểu hiện sự yêu mến, quan tâm sâu sắc đến người khác hoặc thứ gì đó. Ái có thể khiến con người trở nên tốt đẹp hơn, nhưng cũng có thể khiến con người trở nên xấu xa hơn. Ái bao gồm tình yêu đồng loại, tình yêu đôi lứa và cả tình yêu gia đình.
Ố (Ganh ghét)
Đây chính là cảm xúc khi con người cảm thấy ghét một điều gì đó hoặc một người nào đó. Bên cạnh đó, ố còn thể hiện sự đố kỵ và ganh đua của con người.
Ai (Buồn bã, Đau khổ)
Cảm xúc này phản ánh sự buồn bã, mất mát hoặc thất vọng. Nó thường xuất hiện khi con người phải đối mặt với khó khăn, thất bại hoặc sự mất mát.
Lạc (Bình yên)
Đây cũng là một cảm xúc vui vẻ ở con người, nhưng ở “lạc” chính là sự yên vui trong tâm hồn, là sự hạnh phúc và bình yên bên những người yêu thương.
Dục (Dục vọng)
Đây là cảm xúc khi con người ham muốn một điều gì đó, ví dụ như dâm dục, tiền tài, danh vọng, địa vị hoặc uy quyền. Đây cũng chính là loại cảm xúc có thể khiến con người trở nên độc ác và sống một cuộc sống đầy đau khổ.
Lục dục
“Lục dục” trong Phật giáo đề cập đến sáu loại ham muốn cơ bản của con người, bao gồm:
-Sắc dục: Đây là ham muốn liên quan đến vẻ đẹp hình thức, bao gồm nhan sắc của một người, sự quyến rũ của vật thể, sự hấp dẫn của cảnh vật hay hiện tượng nào đó.
-Thanh dục: Loại ham muốn này bắt nguồn từ sự yêu thích với âm thanh. Đó có thể là niềm say mê với một bản nhạc, giọng nói của ai đó, hoặc bất kỳ âm thanh nào khác mang lại cảm giác dễ chịu.
-Hương dục: Sự thích thú này liên quan đến mùi hương. Nó biểu hiện qua niềm hài lòng khi ngửi thấy mùi hương thơm tho, dễ chịu từ thực phẩm, hoa, nước hoa, hoặc bất cứ thứ gì khác.
-Vị dục: Đây là sự ham muốn liên quan đến vị giác. Nó biểu hiện qua sự thích thú khi thưởng thức các món ăn ngon, thức uống hấp dẫn, hoặc bất kỳ hương vị nào khác thỏa mãn vị giác.
-Xúc dục: Loại ham muốn này phát sinh từ sự tiếp xúc vật lý. Nó có thể bao gồm cảm giác hài lòng khi được ôm, chạm, hoặc bất kỳ hình thức tiếp xúc cơ thể nào khác với người hoặc vật thể.
-Pháp dục: Đây là sự thỏa mãn tinh thần khi chấp nhận một ý tưởng, quan điểm, hoặc niềm tin nào đó. Nó thể hiện sự hài lòng về mặt tinh thần khi có sự hiểu biết hoặc tin tưởng vào một lý thuyết hay triết lý nào đó.
Dựa vào những ham muốn này, “Lục dục” lại được phân chia thành hai phần là Thân dục và Lục trần:
Thân dục:
Đây là ham muốn của con người đối với người khác, liên quan đến mối quan hệ và tương tác giữa người với người. Bao gồm:
-Sắc dục: Đây là sự mê hoặc và ham muốn đối với vẻ đẹp ngoại hình hay nhan sắc của người khác. Sự mê mẩn này thường dẫn đến khao khát chiếm hữu hoặc sở hữu.
-Hình mạo dục: Ham muốn này tập trung vào hình thể, vóc dáng của người khác. Nó biểu hiện qua sự quan tâm sâu sắc đến thân hình và dáng điệu của một người.
-Oai nghi dục: Loại ham muốn này liên quan đến cách hành xử, cử chỉ của người khác. Nó bao gồm sự thu hút bởi phong cách, điệu bộ, và phong thái tự tin, quyến rũ của người đó.
-Ngôn ngữ âm thanh dục: Đây là sự yêu thích với giọng nói hoặc giọng hát của một người. Sự yêu mến này bắt nguồn từ cảm giác dễ chịu, thích thú khi nghe họ nói hay hát.
-Tế hoạt dục: Sự thích thú này phát sinh khi chạm vào làn da mịn màng hoặc cảm nhận cơ thể của người khác. Nó liên quan đến cảm giác đụng chạm và sự thỏa mãn qua tiếp xúc cơ thể.
-Nhân tướng dục: Loại ham muốn này tập trung vào sự yêu mến đối với dáng vẻ, phong cách ăn mặc sang trọng và quý phái của một người. Nó bao gồm sự quan tâm đến vẻ ngoài, trang phục và tổng thể hình ảnh của người đó.
Lục trần:
Đây là ham muốn của con người đối với sự vật, sự việc, hoặc hiện tượng nào đó, không liên quan trực tiếp đến mối quan hệ giữa người với người. Bao gồm:
-Nhãn dục: Đây là sự say mê đối với vẻ đẹp của cảnh vật hoặc sự vật. Nó thể hiện qua niềm thích thú không nguôi khi ngắm nhìn những thứ có nét đẹp cuốn hút, như cảnh quan thiên nhiên, tác phẩm nghệ thuật, kiến trúc,…
-Nhĩ dục: Là sự yêu thích, thích thú hoặc cảm giác thư thái khi nghe thấy những âm thanh nhất định. Ví dụ có thể là tiếng chim hót, tiếng sóng biển, hoặc âm thanh từ các nhạc cụ, mang lại cảm giác dễ chịu và muốn nghe lặp đi lặp lại.
-Tỷ dục: Liên quan đến sự hấp dẫn bởi mùi hương. Đó có thể là hương hoa, mùi gỗ, hoặc bất kỳ mùi hương nào khác làm cho ta mê mẩn và xao xuyến.
-Thiệt dục: Đây là sự yêu thích đối với hương vị của thực phẩm và thức uống. Khi thưởng thức một món ăn hoặc thức uống có hương vị đặc biệt, chúng ta có thể cảm thấy muốn nếm mãi không chán và thèm thuồng mỗi khi nhớ đến.
-Thân dục: Liên quan đến sự thỏa mãn và thoải mái khi cơ thể được đụng chạm hay tiếp xúc vật lý. Điều này có thể được trải nghiệm qua việc massage, bấm huyệt, hoặc cảm giác mát lạnh của cơn gió thổi qua làn da.
-Ý dục: Là sự thỏa mãn và hứng thú đối với các ý tưởng hoặc quan điểm. Điều này thường liên quan đến sự hấp dẫn tinh thần khi tiếp nhận thông tin, kiến thức, hoặc quan điểm mới qua các giác quan.
Mong rằng sau khi đọc xong bài viết đã giúp các bạn hiểu được ý nghĩa của thất tình lục dục là gì? Đây chính là những cảm xúc và ham muốn rất đỗi bình thường của con người, nhưng nó có thể khiến chúng ta đau khổ. Vì thế, muốn có được một cuộc sống bình yên, và sự yên vui trong tâm hồn thì chúng ta nên tập buông bỏ bớt thất tình lục dục.